Bệnh đạo ôn lúa (cháy lá lúa) được biết đến là một trong những bệnh gây hại cực kỳ nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến năng suất lúa ở cuối vụ. Loại bệnh này thường xuất hiện từ thời kỳ cây con cho đến khi thu hoạch, chúng tấn công ở tất cả các bộ phận của cây lúa như lá, bẹ lá, cổ bông, gié và hạt. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì bệnh có thể sẽ lây lan và làm ảnh hưởng đến toàn bộ cánh đồng.
Vậy nguyên nhân của loại bệnh này là gì? Các nhận biết thế nào? Hãy cùng An Thịnh Phát tìm hiểu thông tin qua bài viết sau đây nhé.
Tìm hiểu về bệnh đạo ôn trên lúa
Dưới đây là những thông tin về bệnh đạo ôn mà nhà nông nên nắm để phòng trừ kịp thời
Tác nhân gây bệnh đạo ôn
Bệnh đạo ôn do nấm Pyricularia grisea gây ra, trong giai đoạn sinh sản hữu tính là một nấm nang có tên là Magnaporthe grisea.
Bên cạnh đó, nấm gây bệnh đạo ôn tiết ra bên ngoài các độc tố như piricularin và axit picolinic. Hai loại độc tố này hòa tan trong nước, lan ra chung quanh làm chết tế bào lá lúa và hình thành vết bệnh có hình mắt én.
Bệnh đạo ôn lây lan như thế nào?
Bệnh đạo ôn chủ yếu lây nhiễm qua không khí, cụ thể là con đường di chuyển của gió. Nấm bệnh sau khi được phóng thích khỏi vết bệnh được mang đi bởi gió. Do đó, gió ngang sẽ mang bào tử nấm bệnh đi sang các ruộng lân cận hoặc đi rất xa, tùy theo tốc độ gió.
Những đêm có mưa to, bào tử sẽ di chuyển theo dòng nước mưa xuống nước ruộng .
Cách nhận biết bệnh đạo ôn là gì?
Như đã nói ở trên, bệnh đạo ôn (cháy lá lúa) gây hại trên tất cả các bộ phận của cây, điển hình như lá, cổ lá, cổ gié, nhánh gié. Đồng thời, mỗi bộ phận sẽ có các đặc điểm nhận biết khác nhau, cũng như triệu trứng đạo ôn khác nhau. Dưới đây là những cách nhận biết bệnh đạo ôn phổ biến:
Nhận biết bệnh đạo ôn trên lá
Khi bệnh đạo ôn gây hại trên lá sẽ xuất hiện vết bệnh hình bầu dục hai đầu kéo dài ra dọc theo gân lá, màu nâu, tâm trằn xám, giống hình mắt người. Vết bệnh thường bắt đầu từ một vết nhỏ có màu trắng, sau đó tiến dần thành một chấm màu nâu đỏ như đầu kim và phát triển thành vết bệnh điển hình.
Theo thời gian, vết bệnh đạo ôn tiếp tục lan lớn ra và liên kết với các vết bệnh gần đó tạo thành phần lá chuyển sang màu nâu. Trường hợp gây hại nặng hơn sẽ làm phần lá bị cháy khô và làm chết cả bụi lúa.
Nhận biết bệnh đạo ôn cổ lá
Bệnh đạo ôn cổ lá thường xuất hiện khi điều kiện thời tiết bất lợi và trên một số giống lúa điển hình. Bệnh đạo ôn cổ lá có đặc điểm phân biệt bằng các vết bệnh đạo ôn gây hại trên lúa tạo ra vết màu nâu nơi cổ lá làm lá lúa bị gãy gục. Sau đó vài ngày, những cổ lá bị nhiễm bệnh sẽ cháy khô.
Điều kiện để triệu chứng đạo ôn cổ lá xuất hiện là những giống lúa mẫn cảm với loại bệnh này, trên lá ó vết bệnh đạo ôn và có mưa đêm nhẹ hoặc có sương mù dày cả đêm.
Nhận biết đạo ôn nhánh gié
Sau khi gié cuối xuống, còn được gọi là "cong trái me", nấm bệnh đạo ôn tấn công lên các nhánh nhỏ của gié lúa làm lững hạt (hạt lúa không no tròn).
Nhận biết bệnh đạo ôn cuống hạt
Đạo ôn cuống hạt tấn công lên cuống hạt vào giai đoạn cong trái me trở về sau, làm lững hạt. Đây cũng là nguyên nhân quan trọng làm hạt bị rụng nhiều khi thu hoạch. Nhiều nhà nông còn gọi đây là hiện tượng "muối hạt".
Cách quản lý bệnh bệnh đạo ôn hiệu quả
Quản lý bệnh đạo ôn bao gồm cả việc phòng bệnh và trị bệnh.
Phòng ngừa bệnh đạo ôn
Ông bà ta thường có câu "Phòng bệnh hơn chữa bệnh", do đó, việc phòng ngay từ giai đoạn đầu có ý nghĩa trong việc ngừa bệnh và trị bệnh đạo ôn. Dưới đây là một số biện pháp phòng bệnh đạo ôn hiệu quả. Cụ thể:
Chọn giống kháng bệnh
- Để hạn chế sự xâm nhập của loại tác nhân gây hại này, quý nhà nông nên chọn giống kháng bệnh hoặc giống ít nhiễm bệnh để trồng.
- Ưu tiên chọn giống xác nhận trở lên để có hạt giống khỏe mạnh và hình thành nên cây lúa khỏe mạnh. Lúa khỏe chính là tiền đề để ruộng lúa ít nhiễm bệnh và có đủ sức đề kháng để chống lại các tác nhân gây hại.
Làm đất
- Hạn chế việc làm đất quá cập rập vì đây sẽ tạo điều kiện cho ruộng lúa dễ bị ngộ độc, thối rễ trên lúa, đặc biệt là đạo ôn dễ tấn công.
- Qúy nhà vườn nên để cho đất nghỉ ngơi và có khoảng thời gian cách ly giữa hai vụ lúa. Dùng một số biện pháp để xử lý rơm rạ nhanh trong điều kiện ruộng bị ngập nước.
- Cần san bằng mặt ruộng vì mặt ruộng càng bằng phẳng thì năng suất cuối vụ sẽ càng cao.
- Thực hiện thao tác đánh rãnh trong ruộng, cứ mỗi 4m - 5m nên làm một rãnh. Tuy nhiên, cần lưu ý các rãnh phải song song với nhau và có kích thước đủ để thoát nước độc ra khỏi ruộng khi cần.
Mật độ sạ
- Ưu tiên sạ thưa để lúa giáp tán muộn hơn nên bệnh đạo ôn thường xuất hiện trên ruộng khá muộn. Bên cạnh đó, sạ thưa còn giảm được lượng phun thuốc nếu ruộng có bệnh đạo ôn tấn công. Qúy nhà nông nên sạ theo liều lượng "không cao quá 120kg/ ha".
Bón phân
- Không nên bón phân đạm (N) với lượng cao hơn nhu cầu của cây lúa cần. Bón dư phân đạm (N) sẽ làm cho ruộng lúa dễ nhiễm bệnh đạo ôn và khi bị nhiễm bệnh sẽ làm cho bệnh phát triển rất nhanh, khó chữa trị.
- Để biết được ruộng lúa có bị lượng phân đạm (N) hay không, quý nhà nông có thể quan sát lá lúa có màu xanh đậm hơn xanh đọt chuối, tương ứng với khung 4 trở lên trong bảng so màu lá. nghĩa là cây lúa đang trong tình trạng dư thừa phân đạm (N).
Giải pháp đặc trị bệnh đạo ôn
Đối với bệnh đạo ôn phải phun thuốc sớm lúc ruộng vừa mới nhiễm bệnh để hạn chế sự lây lan của loại bệnh này. Do đó, việc quan sát ruộng lúa mỗi ngày hoặc mỗi hai ngày là cần tiết. Khi phát hiện ra dấu chấm kim có màu trắng khi nhìn lá lúa ngược ánh sáng hoặc là dấu chấm kim màu nâu, quý nhà nông nên phun thuốc để đạt hiệu quả cao nhất.
An Thịnh Phát khuyến cáo quý nhà nông đặc trị bệnh đạo ôn bằng sản phẩm FENO XANH ATP, đây là dòng sản phẩm chuyên trị các bệnh đạo ôn như đạo ôn cổ bông, đạo ôn cổ gié, đạo ôn lá...Với hoạt chất chính là Fenoxanil có tác dụng nội hấp, thấm sâu nhanh, lưu dẫn mạnh, cũng như phòng trừ nhanh, hiệu quả và lâu dài đối với các bệnh đạo ôn.
Bên trên là những thông tin về cách nhận biết và phòng trừ bệnh đạo ôn hại lúa. Đây không phải là một loại bệnh xa lạ đối với bà con nhà nông, nhưng mùa vụ nào cũng xuất hiện và làm bà con lo lắng. Mong rằng đây sẽ là những thông tin hữu ích để giúp quý bà con ngăn chặn được loại tác nhân này. An Thịnh Phát kính chúc quý nhà nông có một vụ mùa bội thu.
